KIẾN TRÚC NHÀ VƯỜN VIỆT NAM XƯA
Nhà vườn xưa tại Việt Nam
Nhà vườn xưa tại Việt Nam
Khi nhắc đến nhà vườn Việt Nam xưa, không chỉ là câu chuyện về kiểu dáng, bố cục, hay vật liệu xây dựng, mà còn là biểu tượng của văn hóa thôn quê, gắn bó chặt chẽ với đời sống làng xã. Kiến trúc nhà vườn Việt Nam mang trong mình sự đa dạng với nhiều kiểu dáng khác nhau, phản ánh rõ nét đặc trưng văn hóa từng vùng miền. Mỗi khu vực, từ Bắc chí Nam đều có những nét riêng biệt trong kiến trúc, thể hiện sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên cũng như sự thích nghi với điều kiện sống, khí hậu địa phương.
Xem thêm:
- Nhà vườn hay nhà phố: Góc nhìn từ xu hướng sống hiện đại
- Kết hợp vật liệu địa phương trong kiến trúc nhà vườn
- Kiến trúc nhà vườn trên đồi dốc: Hòa mình vào thiên nhiên núi rừng
Đặc điểm nổi bật trong kiến trúc nhà vườn xưa tại Việt Nam
Kiến trúc nhà vườn Bắc Bộ xưa
Nhà vườn Bắc Bộ xưa thường được thiết kế dạng 1 tầng (Ảnh tham khảo)
Trong khoảng thời gian trước 1954, nhà vườn nông thôn Bắc Bộ chủ yếu được xây dựng theo kiểu nhà dân gian 1 tầng và được phân chia theo số gian lẻ như nhà 5 gian hay 3 gian 2 chái. Thông thường được làm bằng gỗ, tre với mái được lợp bằng ngói hoặc các vật liệu tự nhiên như rơm, rạ, lá cọ, tranh. Một trong những đặc điểm nổi bật của nhà vườn Bắc Bộ là không gian bên ngoài luôn được kết nối với sân vườn, tạo ra một không gian sống hài hòa và thoáng mát.
Ngoài ra, không gian chính trong một ngôi nhà vườn Bắc Bộ là nơi đặt bàn thờ tổ tiên và được bố trí ở gian giữa của ngôi nhà. Trong khí đó, hai bên sẽ là không gian sinh hoạt và ngủ nghỉ của gia đình.
Theo quan niệm xưa, những ngôi nhà ở miền Bắc thường sẽ có một ao nhỏ phía trước hoặc sau nhà. Họ cho rằng “Thổ phải có Thủy, như Rồng có Mắt”, nghĩa là đất cần có nước để cân bằng, tạo nên sự hài hòa trong không gian sống. Khi xây dựng nhà, người ta thường đào ao để lấy đất và bùn sau đó tận dụng để đắp nền nhà hoặc trộn với rơm băm nhỏ để trát vách.
Kiến trúc nhà vườn Huế
Nhà vườn An Hiên với lối kiến trúc đặc trưng xứ Huế chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi phong tục văn hóa địa phương (Ảnh tham khảo)
Kiến trúc nhà vườn tại Huế cũng mang những đặc điểm nổi bật riêng biệt. Là sự kết hợp giữa yếu tố thiên nhiên và những giá trị văn hóa, tôn giáo sâu sắc. Đồng thời, nhà vườn xứ Huế thường có bố cục đối xứng, chịu ảnh hưởng sâu sắc của văn hóa cung đình và tín ngưỡng dân gian.
Nhìn chung bố cục tổng thể một nhà vườn xứ Huế bao gồm: Nhà Chính, nhà Phụ, Bể Cạn, biểu tượng Hữu Bạch Hổ và Tả Thanh Long, lối vào, sân vườn, hàng rào và cổng.
Với họa tiết xăm trổ tinh xảo nổi bật (Ảnh tham khảo)
Ngôi nhà chính trong kiến trúc nhà vườn truyền thống Huế được gọi với cái tên đặc biệt “nhà Rường”. Nhà Rường mang phong cách của Nhà vườn truyền thống Việt Nam và bắt nguồn từ Nhà Rường ở vùng Bắc Trung Bộ (Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hóa). Nhà Rường được chia thành các loại dựa trên số gian ở giữa nhà có thể là 1 gian, 2 gian, 3 gian hoặc 5 gian.
Tổng kết
Kiến trúc nhà vườn Việt Nam xưa như một kho tàng văn hóa, thể hiện lối sống hài hòa với thiên nhiên và giá trị nhân văn sâu sắc. Hình ảnh mái ngói, khóm cây, hay ao nước trước sân, hình ảnh nhà vườn không chỉ gợi nhớ về một thời đã qua mà còn khơi dậy niềm tự hào về bản sắc dân tộc. Đó là minh chứng rõ ràng cho sự khéo léo, sáng tạo và tâm hồn gắn bó với quê hương của người Việt, một nét đẹp đáng trân quý trong dòng chảy lịch sử kiến trúc nước nhà.
